Lumen en Lux

Lumen en Lux belangrijke onderwerpen van verlichting

Lichtsterkte: Lumen versus Lux

Licht speelt een belangrijke rol in ons dagelijks leven. Of het nu gaat om verlichting in huis, op kantoor of buiten, de lichtkwaliteit en intensiteit bepalen hoe we een ruimte ervaren. Bij het kiezen van verlichting komen termen als Lumen en Lux vaak naar voren. Maar wat betekenen deze termen, en waarom zijn ze belangrijk? In dit artikel leggen we uit wat Lumen en Lux zijn, hoe ze zich tot elkaar verhouden en waarom ze een cruciale rol spelen bij het plannen en beoordelen van verlichting.

Lumen

Lumen (afgekort als lm) is een eenheid die de totale hoeveelheid zichtbaar licht aangeeft die een lichtbron uitstraalt. Het is een maat voor de lichtopbrengst, oftewel hoe helder een lichtbron is. Hoe hoger het aantal Lumen, hoe meer licht de lamp of lichtbron produceert.

Een belangrijk punt om te begrijpen is dat Lumen de totale lichtopbrengst meet, ongeacht de richting waarin het licht schijnt. Dit betekent dat een lamp met een hoog aantal Lumen een zeer krachtige lichtbron is, maar dat betekent niet automatisch dat alle licht in één bepaalde richting wordt uitgestraald. Een gloeilamp met 800 Lumen bijvoorbeeld, verspreidt het licht rondom, terwijl een LED-spotlamp met hetzelfde aantal Lumen licht in een gerichte straal kan projecteren.

Praktisch voorbeeld:

  • Een traditionele gloeilamp van 60 watt produceert ongeveer 800 Lumen.
  • Een Ledlamp met 800 Lumen verbruikt slechts 8-10 watt, wat laat zien hoe energiezuinig moderne technologie is.

Lux

Lux (afgekort als lx) meet de verlichtingssterkte, oftewel hoeveel licht er daadwerkelijk op een bepaald oppervlak valt. Dit maakt Lux een maat voor de lichtintensiteit per vierkante meter. Eén Lux is gelijk aan één Lumen per vierkante meter.

Samensmelting van deze termen

Waar Lumen de totale lichtopbrengst meet, richt Lux zich op hoe dat licht wordt verdeeld over een gebied. Dit betekent dat een lamp met een hoog aantal Lumen in een kleine ruimte een hoge Lux-waarde kan opleveren, terwijl dezelfde lamp in een grote ruimte een lagere Lux-waarde zal geven.

Rekenvoorbeeld aan de hand van de FLiRD Budget (basic):

E =          de verlichtingssterkte is in lux (lx),

L =          de lichtstroom is in lumen (lm),

d =          de afstand is tussen de lamp en het bureau in meters.

L =          2.880 Lm

d =         2 meter

 

E =         L              / d²

E =         2.880    / 2²

E =         720 Lx

De luxwaarde van desbetreffend oppervlak is 720 Lx. Een kleine voetnoot: Dit is een vereenvoudigde benadering ter indicatie, want de verdeling van licht over het oppervlak kan variëren afhankelijk van het type lamp en de precieze richting van het licht. Daarnaast zijn er ook nog omgevingsfactoren die invloed kunnen uitoefenen hierop.

Een zaklamp met een smalle bundel kan een klein gebied fel verlichten (hoge Lux), terwijl een lamp met dezelfde Lumen die het licht breed verspreidt, een lagere Lux-waarde geeft.

Correcte toepassing

Het verschil tussen Lumen en Lux wordt duidelijk wanneer je verlichting moet kiezen of ontwerpen. Hier zijn enkele toepassingen:

 Lumen in verlichting kiezen

Wanneer je een lamp koopt, is het aantal Lumen vaak een handige indicator van hoe krachtig de lichtbron is. Dit is vooral nuttig bij algemene verlichting, zoals in woonkamers, keukens of kantoren. Een hogere Lumen-waarde betekent dat je meer licht krijgt, maar let ook op hoe dat licht wordt verspreid

Lux in werk- en veiligheidsverlichting

Lux is belangrijk wanneer je specifieke taken moet uitvoeren of een ruimte moet verlichten volgens bepaalde normen.
Werkruimten zoals kantoren, fabrieken of ziekenhuizen hebben specifieke Lux-normen die aangeven hoeveel licht nodig is om comfortabel en veilig te kunnen werken. Bijvoorbeeld: 

–         Een woonkamer heeft doorgaans 100-300 Lux nodig.

–         Een kantoor vereist 500-750 Lux.

–         Voor chirurgische operaties kan dit oplopen tot 10.000 Lux of meer.

Bij fotografie en film

Lux wordt vaak gebruikt om de lichtintensiteit te meten in een studio of op een set. Dit helpt bij het correct instellen van camera’s en het creëren van de gewenste sfeer.

Belang van Lumen en Lux

Begrijpen hoe Lumen en Lux werken, helpt je niet alleen om betere keuzes te maken bij het kopen van verlichting, maar ook om te begrijpen hoe licht in een ruimte wordt ervaren. Slechte verlichting kan leiden tot vermoeidheid, een lage productiviteit en zelfs veiligheidsproblemen, terwijl goed ontworpen verlichting het comfort, de focus en de sfeer verbetert. Factoren die invloed hebben op Lux

  • Afstand

Naarmate de afstand tot een lichtbron toeneemt, neemt de Lux-waarde af. Dit komt omdat hetzelfde aantal Lumen zich over een groter gebied verspreidt.

  • Reflectie

Witte muren en plafonds reflecteren meer licht dan donkere oppervlakken, wat de Lux-waarde kan verhogen.

  • Schaduwen

Objecten en meubels kunnen licht blokkeren, waardoor de Lux-waarde op bepaalde plekken afneemt.

Hoewel Lumen en Lux nauw met elkaar verbonden zijn, spelen ze elk een unieke rol in het beschrijven van licht en hoe het wordt ervaren. Lumen vertelt ons hoeveel licht een lamp produceert, terwijl Lux aangeeft hoe dat licht wordt verdeeld over een oppervlak. Door beide termen te begrijpen en toe te passen, kun je verlichting kiezen die niet alleen energiezuinig is, maar ook perfect past bij jouw behoeften en de specifieke eisen van een ruimte.

Met dit inzicht kun je een betere balans vinden tussen helderheid, sfeer en functionaliteit, ongeacht of je een woonkamer wilt verlichten, een werkplek efficiënter wilt maken of een veiligere omgeving wilt creëren.